قرآن را از امروز جدی بگيريم «خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ»/ چرا در شب قدر تفسير رنگی ندارد؟
رئيس ستاد اقامه نماز در آستانه ماه رمضان با انتشار نامه‌ای كه خود عنوان «ناله» به آن داده است، از مهجوريت قرآن در كشور گله و بر لزوم توجه به قرآن تاكيد كرده است.
در آستانه فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، ماه بهار قرآن از سوی مفسر قرآن و رئيس ستاد اقامه نماز حجت الاسلام و المسلمين قرائتی، نامه سوزمندانه و در خور تأملی به فرهنگيان قرآنی جامعه به ويژه مبلغين و دلسوزان قرآن نوشته شده است.
متن نامه به شرح ذيل می باشد:
بسم الله الرحمن الرحيم
ناله
خدمت سروران گرامی
سلام عليكم
طبق معمول هر سال همين كه به ماه رمضان نزديك می‌شويم دقايقی از وقت شما را راجع به مهمترين مسئله می‌گيرم و از اينكه كار قرآن به جايی رسيده كه بايد مثل من اين حرف‌ها را بزنم (كه از دهانم بزرگتر است) شرمنده‌ام.
1. آيا می‌دانيد كه در همه مساجد در شب قدر دعای شريف جوشن كبير و عزاداری و مراسم قرآن سر گرفتن بحمدالله برگزار می‌شود اما چرا در شب قدر كه شب نزول قرآن است تفسير رنگی ندارد؟
2. آيا می‌دانيد سرگرم شدن به چاپ و صوت و تجويد و ظاهر قرآن بيش از توجه به محتوای قرآن است؟
3. آيا می‌دانيد به ما دستور داده‌اند كه هر گاه فتنه‌های زياد مانند پاره‌هايی از شب تار به شما روی آورد به قرآن پناه ببريد؟ (فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْكُمُ الْفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّع)
4. آيا می‌دانيد بعضی به اسم اين كه دين از سياست جداست به صدها آيه سياسی بی‌توجهی می‌كنند؟
5. آيا می‌دانيد آن مقدار كه در متون آموزش و پرورش و دانشگاه كلمات عربی را تزريق می‌كنند كارساز نيست و فارغ التحصيلان ما نمی‌توانند اكثرا يك صفحه قرآن را بی‌غلط بخوانند؟
6. آيا می‌دانيد بعضی به خيال اينكه قرآن از فهم بشر بالاتر است و فهم آن مخصوص اهل بيت است از تدبر در آن می‌ترسند، با اينكه خداوند دستور به تدبر داده است و در حديث می‌خوانيم: «من زعم ان كتاب الله مبهم فقد هلك و اهلك؛ راستی اگر قرآن را نمی‌توان فهميد پس چگونه به ما دستور داده‌اند روايات را بر قرآن عرضه كنيم و اگر ضد آن بود آن روايات را به ديوار بزنيم؟»
7. آيا می‌دانيد مهجوريت قرآن غافلانه نيست زيرا در قرآن می‌خوانيم در روز قيامت پيامبر صلی الله عليه و آله می‌فرمايد: پروردگارا قوم من قرآن را مهجور گرفتند و نمی‌فرمايد قرآن نزد قوم من مهجور بود و مهجور گرفتن با توجه و عمد است؟ وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً
8. آيا می‌دانيد آيه «وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً» چه معنايی دارد:
الف: در پر خطرترين دادگاه يعنی روز قيامت
ب: نزد عالی‌ترين قاضی يعنی خداوند
ج: از محبوبترين و بالاترين مقام هستی يعنی پيامبر صلی الله عليه و آله
د: شكايت توسط كسی است كه مظهر رحمه للعالمين است
ه: شكايت پدر از فرزند است «انا و علی ابوا هذه الامه»
و: شكايت حتمی است چون با فعل ماضی آمده است (وَ قالَ الرَّسُولُ)
ز: شكايت با استمداد از كلمه يا رب است
ح: شكايت از كسی است كه اميد شفاعت از او داريم. ويل لمن كان شفعاء ه خصماءه؟
9. آيا می‌دانيد بعضی‌ها نمی‌توانند قرآن بخوانند؟
بعضی به غلط می‌خوانند.
بعضی كه می‌توانند درست بخوانند نمی‌خوانند.
و بعضی كه می‌خوانند تدبر نمی‌كنند.
و بعضی به آن عمل نمی‌كنند.
و بعضی قرآن را محور كار خود نمی‌دانند و در درس‌ها و سخنرانی‌ها و نوشته به قرآن اولويت نمی‌دهند.
و بعضی قرآن را تنها برای مهريه عروس، بالای سر مسافر، سوگند ياد كردن، كتاب استخاره و امثال آن می‌خواهند.
10. آيا می‌دانيد مثال ما مثال بيماری است كه بجای مصرف دارو مشغول چيدن و تنظيم انواع قرص‌هاست؟
11. آيا می‌دانيد مثال ما مثال مهمانی است كه به جای گوش دادن به سخنان صاحبخانه به نقش و نگار در و پنجره توجه می‌كند؟
12. آيا می‌دانيد گروهی به جای تدبر در قرآن و پيام و الهام گرفتن از آن و عمل به آن به سراغ حواشی آن می‌روند و بيشتر عمر خود را صرف مباحث علوم قرآن مانند محكم و متشابه، ناسخ و منسوخ، تاويل، شان نزول، تاريخ كتابت، تاريخ ترجمه، تاريخ تفسير، طبقات مفسرين، تفاوت كتب تفسيری و امثال اين بحث‌ها می‌كنند؟ (البته بعضی از اين بحث‌ها نظير بحث اعجاز و بحث سلامت از تحريف ضروری است اما صرف بيشتر عمر به اين علوم مانند كسی است كه به جای شنا در استخر، دور استخر می‌دود؟)
13. آيا می‌دانيد بعضی بجای بيان روح قرآن آنقدر به نقل اقوال می‌پردازند كه خود قرآن در آن اقوال گم می‌شود و بعضی آنقدر احتمالات متعددی را مطرح می‌كنند كه حتی محكمات قرآن، متشابه می‌شود؟
14.بعضی وارد گود عرفان، بعضی وارد تحقيق مفصل روی لغات، بعضی در مقام نقل شان نزول‌های متعدد و بعضی قرآن را به دون توجه به روايات معتبر رسيده از اهل بيت عليهم السلام تفسير می‌كنند؟ در حالی كه خود قرآن به ما می‌فرمايد: «وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» يعنی سخنان پيامبر صلی الله عليه و آله را كه خود مستقيما فرموده و يا به اهل بيت ارجاع داده بايد بگيريم و در روايات متواتر می‌خوانيم بين قرآن و اهل بيت هرگز جدايی نيست و اگر به هر دو تكيه كنيد هرگز گمراه نمی‌شويد؟
15. آيا می‌دانيد در بسياری از سخنرانی‌ها سهم تاريخ، تحليل سياسی، شعر و خواب و خطابه و روضه و امثال آن داده می‌شود ولی سهم قرآن داده نمی‌شود با اينكه خداوند به پيامبر صلی الله عليه و آله می‌فرمايد سخنرانی تو بايد درباره بيان قرآن باشد «لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِم؟»
16. آيا می‌دانيد هزاران پايان نامه در علوم قرآن نوشته می‌شود ولی اين پايان نامه‌ها در دانشگاه ها بايگانی و جامعه از آن خيری نمی‌بيند؟
17. آيا می‌دانيد در دانشگاه‌های قرآن و حديث سرفصل‌های علوم قرآن كاربردی نيست و نياز سنجی نشده است؟
18. آيا می‌دانيد تلاوت زيبا در مواردی به هنر نمايی تبديل شده است؟
19. آيا می‌دانيد در آموزش صرف و نحو از آيات قرآن و روايات كمتر استفاده می‌شود؟
20. آيا می‌دانيد فيلم‌های كوتاهی با مضامين قرآنی ناياب است؟
21. آيا می‌دانيد تفسير ساده برای نوجوانان ناياب است؟
22. آيا می‌دانيد بيان صحيح از قصه‌های قرآن برای نوجوانان ناياب است؟
23. آيا می‌دانيد موقوفات برای قرآن كمياب است؟
24. آيا می‌دانيد نذر تلاوت قرآن ناياب است؟
25. آيا می‌دانيد توجه به قرآن در نام شبی با قرآن مطرح می‌شود؟ آيا درست است كه بگوييم شبی با اكسيژن و يا شبی با سلامتی؟
26. آيا می‌دانيد در بسياری از حوزه‌ها و نزد بسياری از مدرسين تدبر در قرآن درس جنبی است نه اصلی؟
27. آيا می‌دانيد توجه به كتاب مخلوق بيش از كتاب خالق است؟
28. آيا می‌دانيد كه به آيه «خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ » عمل نكرده‌ايم؟
29. آيا می‌دانيد اگر كتاب آسمانی را به پا نداريم خداوند لقب پوچی به ما داده است؟ «قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ لَسْتُمْ عَلى شَیْءٍ حَتَّى تُقيمُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجيلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْكُمْ مِنْ رَبِّكُم»
30. آيا می‌دانيد كلمه اقامه در قرآن در چهار جا به كار رفته است:
أَقيمُوا الدِّين
أَقيمُوا الْوَزْنَ
أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجيلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِم.
31 . آيا می‌دانيد اگر ما كتاب آسمانی را بپا داريم وضع اقتصادی ما بسيار خوب می‌شود؟ «وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجيلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِم»
32. آيا می‌دانيد بايد تلاوت هر آيه‌ای ايمان ما را زياد كند؟ «وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إيماناً»
33. آيا می‌دانيد تلاوت قرآن بايد دل ما را بلرزاند؟ «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُم»
34. آيا می‌دانيد گروهی از جن همين كه برای اولين بار صدای قرآن را شنيدند ايمان آوردند (یَهْدی إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ) و ديگران را به پيروی از آن دعوت كردند (يا قَوْمَنا أَجيبُوا داعِیَ اللَّهِ) ولی ما اين همه قرآن شنيديم، نه دلی تكان و نه ايمانی زياد و نه اشكی جاری و نه رشدی اضافه و نه تبليغی صورت گرفت؟
35. آيا می‌دانيد قرآن ذكر است «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْر» و اعراض از آن زندگی نكبتی را به بار می‌آورد (وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْری فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكا)
36.آيا می‌دانيد در قيامت بعضی شفاعت‌ها برای بعضی مفيد نيست؟ «فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعينَ» ولی شفاعت قرآن حتما كارساز است. «شافع مشفع»
37. آيا می‌دانيد قرآن كشتی بی‌سوراخ است؟ «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُون» ولی در نقل تاريخ، احتمال دروغ است و در روايات نيز روايات جعلی زياد است.
38. آيا می‌دانيد قرآن مثل دريا است كه هر كسی از آن بهره‌ای دارد. بعضی با نگاه، بعضی با شنا، بعضی با قايق رانی، و بعضی با غواصی. قرآن نيز اين گونه است كه: «كِتَابُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى أَرْبَعَةِ أَشْیَاءَ عَلَى الْعِبَارَةِ وَ الْإِشَارَةِ وَ اللَّطَائِفِ وَ الْحَقَائِقِ فَالْعِبَارَةُ لِلْعَوَامِّ وَ الْإِشَارَةُ لِلْخَوَاصِّ وَ اللَّطَائِفُ لِلْأَوْلِیَاءِ وَ الْحَقَائِقُ لِلْأَنْبِیَاءِ».
39. آيا می‌دانيد عجايب قرآن قابل شمارش نيست؟ اميرالمومنين فرمود: «لَا تُحْصَى عَجَائِبُه»
40.آيا می‌دانيد عجايب قرآن كهنه شدنی نيست؟ «لَا تَفْنَى عَجَائِبُهُ»
41. آيا می‌دانيد بزرگانی مانند ملاصدرا و فيض كاشانی و امام خمينی و بسياری ديگر اقرار كرده‌اند كه چرا بيشتر عمر خود را صرف قرآن نكرده‌اند؟
42. آيا می‌دانيد علمای ربانی، علمای قرآنی هستند ْ«كُونُوا رَبَّانِیِّينَ بِما كُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتابَ وَ بِما كُنْتُمْ تَدْرُسُونَ»
43. آيا می‌دانيد قرآن نور است و كسی كه خودش نور ندارد نمی‌تواند مردم را از ظلمات به نور دعوت كند؟
44. آيا می‌دانيد كه عظمت ماه مبارك رمضان به روزه نيست بلكه به نزول قرآن است: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآن» و نفرمود: شهر رمضان الذی كتب فيه الصيام
45. آيا می‌دانيد در نمايشگاه كتاب توجه مردم به كتب تفسيری زياد شده است؟
46. آيا می‌دانيد عزيزانی كه مسير سخنرانی‌های خود را به سمت قرآن سوق داده‌اند مخاطبين كمی و كيفی بيشتری دارند؟
47. آيا می‌دانيد اينكه پيامبر صلی الله عليه و آله فرمود هرگز نبايد بين قرآن واهل بيت جدايی باشد بنابراين سزاوار است در كنار هر جلسه عزاداری يك جلسه قرآن هم باشد؟
48. آيا می‌دانيد كه امام رضا فرمود نماز بر مردم واجب شد تا قرآن از مهجوريت بيرون آيد؟ «عَنِ الرِّضَا ع أَنَّهُ قَالَ أُمِرَ النَّاسُ بِالْقِرَاءَةِ فِی الصَّلَاةِ لِئَلَّا یَكُونَ الْقُرْآنُ مَهْجُوراً مُضَیَّعا»
سروران گرامی بايد به پا خيزيم و اگر غفلت يا تقصير و قصوری بوده از خداوند عذر خواهی كنيم و از امروز قرآن را جدی بگيريم؟ «خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ»
نكاتی به نظر می‌رسد كه بيان می‌كنم عزم و تصميم با شما. ولی بدانيم اگر عزم نداشته باشيم مثل پدر خود حضرت آدم قابل توبيخيم كه قرآن می‌فرمايد: َ«وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْما»
همه به پا خيزيم و برای خدا و شادی دل پيامبر صلی الله عليه و آله و چشيدن مزه قرآن و چشاندن آن مزه به ديگران يك نهضتی ايجاد كنيم مثلا:
1. كسانی كه توان تدريس تفسير دارند تفسير را وارد حوزه درسی خود كنند. يعنی برنامه ريزی حوزه جوری باشد كه هر طلبه حداقل در هر سال با يك جزء تفسير آشنا شود.
2. اهل منبر نيمی از سخنرانی خود را به بيان آيات قرآن اختصاص دهند.
3. در همه روزنامه‌ها و مجلات ستونی برای فهم گوشه‌ای از آيات قرآن اختصاص يابد.
4. صدا و سيما از قصه‌ها و آيات كوتاه با هنر و نمايش و يا از مثال‌های قرآن با امكانات هنری خود بهره گيرد.
5. آموزش پرورش و دانشگاه تفسير آياتی را كه هر روز با آن سر و كار داريم در متون كتاب درسی تزريق كنند.
6. موضوعاتی كه برای همه مردم مورد نياز است از قرآن استخراج شود.
7. اگر از تاريخ می‌گوييم حوادث تاريخی قرآن را در اولويت قرار دهيم.
8. اگر از اخلاق می‌گوييم آيات اخلاقی قرآن را مطرح كنيم.
9. اگر مثالی می‌زنيم يا تشبيه به كار می بريم قرآن را فراموش نكنيم.
10. اگر فضايل اميرالمومنين عليه السلام را می‌گوييم آياتی كه در شان آن بزرگوار است در اولويت قرار دهيم.
11. اگر از حضرت مهدی عليه السلام و حكومت ايشان سخن می‌گوييم از منابعی كه قرآن و مهدويت را بررسی كرده‌اند استفاده كنيم؟
12. در عزل و نصب‌ها، قهر و صلح‌ها، ارتباط و ترك روابط، انتخاب همسر، آيين همسرداری، انتخاب شغل، عبادات و سياست، خطوط كلی اقتصاد، حقوق، مديريت و هر رشته ديگر اول بسراغ قرآن برويم بعد نهج البلاغه و روايات معتبر، بعد سيره اهل بيت عليهم السلام و در پايان از تجربه‌های تاريخی بزرگان استفاده كنيم. اين آرزو آغازی است كه می‌توان از ماه رجب و شعبان و رمضان كمك گرفت زيرا ماشين‌هايی كه هوا گرفته در سرازيری‌ها روشن می‌شود و سرازيری عبادات و قرآن ماه رمضان است.
در پايان، اين ناله هدهدی بود نزد سليمان‌ها كه اگر سليمان‌ها توجه فرمايند بالقيس‌های دنيا به اسلام رو خواهند آورد ولی اگر بگويند اين هدهد پرنده كوچكی است و حرف او الزام آور نيست حركتی صورت نخواهد گرفت.
و الامر اليكم
و السلام
......................................................
1. كافی، ج2، ص 599.
2. محاسن، ج 1، ص 421 .
3. فرقان، 30.
4. حشر،7.
5. مريم، 12.
6. مائده، 68.
7. شوری، 13.
8. رحمن، 9.
9. بقره،43.
10. مائده،66.
11. مائده،66.
12. انفال،2.
13. انفال،2.
14. جن، 2.
15. احقاف، 31.
16. حجر، 9.
17 طه، 124.
18 مدثر، 48.
19. حجر، 9.
20. عوالی الئالی ج 4 ص 105.
21. كافی، ج 2، ص 599.
22. بحارالانوار، ج 2، ص 284.
23. آل عمران، 79.
24. بقره، 185.
25. من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 310.
26. مريم، 12.
27. طه، 115.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
دوشنبه 25,نوامبر,2024